Bí ẩn sự biến mất của các nền văn minh cổ đại

Bất chấp phấn đấu của những nhà khảo cổ và sử gia, sự sụp đổ 1 số nền văn minh trong lịch sử loài người vẫn là ẩn số.

Thành Troy - hư hay thực

Câu chuyện về thành Troy được gắn liền có 2 trường thi của Homer: Iliad và Odyssey trong thần thoại Hy Lạp. Khi mà rất nhiều những nền văn minh cổ đại để lại di tích vật chất cho hậu thế thì thành Troy được coi như 1 câu chuyện trong trí tưởng tượng của người xưa bởi trên địa cầu thời tiên tiến, người ta ko thấy dấu vết của bức thành gắn liền sở hữu trận chiến tranh bất hủ và con ngựa gỗ huyền thoại.

Tàn dư của thành Troy

Thế nhưng theo các nghiên cứu vừa mới đây của những nhà sử học, thành Troy là sở hữu thật. Họ khẳng định rằng cách đây hơn 3.000 năm, thành Troy nằm trên một đỉnh đồi, sắp bến cảng thông ra biển Aegae (hiện cảng này đã bị cát vùi lấp). Lúc các thương nhân Hy Lạp, Italy, người tình Đào Nha dong thuyền từ biển Aegae tới Biển Đen, họ đều ngừng chân ở Troy để tiếp tế lương thực và tiêu khiển. Những dấu vết khảo cổ học mới được phát hiện như: mảnh thuyền và cọc sắt nằm tản mác dưới các lớp đất phương pháp thành Troy (thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) khoảng 4 km là chứng cớ cho thấy chiến thuyền Hy Lạp đã từng đậu ở đây trước khi tấn công vào thành, giống như lời kể của Homer trong anh hùng ca Iliad.

Con ngựa gỗ thành Troy trong truyền thuyết.

Vì sao thành Troy biến mất? Đấy là nghi vấn mà nhiều thế hệ các nhà kỹ thuật mất công đi sắm câu giải đáp.

Giáo sư vật lý Amos Nur tại Đại học Stanford, Mỹ cho biết: “Chúng tôi tin rằng các thảm họa khi không, đặc trưng là địa chấn, đã đóng vai trò quan trọng trong sự mất tích bí hiểm của rộng rãi nền văn minh”. Các nhà kỹ thuật khác của Hiệp hội Địa vật lý Mỹ lại vững mạnh một nhái thuyết hoàn toàn khác. Khi nghiên cứu vùng phía đông Địa Trung Hải ở cuối quá trình đồ đồng, họ cho rằng 1 trận địa chấn lớn với thể là thủ phạm chính đằng sau sự biến mất của rộng rãi đô thị như Troy, Mycenae và Knossos. Những thành phố này đã bị quét khỏi bản đồ toàn cầu từ năm 1.225 - 1.175 trước Công nguyên. Và luận điểm này đã được Hiệp hội Địa lý, Vật lý Mỹ ủng hộ.

Văn hóa Harappa - Các pháo đài bằng đất sét nung

Một nền văn minh cổ đại nằm trong nói chung những nền văn minh Sông Ấn là 1 nền văn minh thời Cổ đại phát triển vào khoảng thời kì từ năm 2.800 tới năm 1.800 trước Công nguyên. Sử sách còn ghi nhận sự vững mạnh cao của nền văn minh này về sự vững mạnh kinh tế, thương nghiệp, nông nghiệp, nghệ thuật, chữ viết... Nhưng nền văn hóa này đã biến mất mà duyên cớ cho đến nay vẫn chưa rõ nhưng hàng loạt đền thờ được phát hiện đã chứng minh cho sự tồn tại.

Nhái thuyết phổ quát nhất là do người du mục Arian (tiếng Anh: Aryan) xuất hiện và đánh chiếm. Giả thuyết thứ 2 được rộng rãi người bằng lòng là về các biến đổi khí hậu. Vào khoảng một.800 năm trước Công nguyên, khí hậu trong lưu vực sông Ấn thay đổi, trở nên lạnh và khô hơn, sông Ghaggra-Hakra trở nên khô cạn khiến cho biến đổi kiến tạo mảng, nguồn nước của hệ thống sông bị chuyển hướng về đồng bằng sông Hằng dẫn tới sự suy vong của nền văn minh Harappa.

Những thuyết khác cho rằng sự suy tàn của nền văn minh sông Ấn sở hữu liên quan tới việc vương quốc người Sumer kết thúc và các quan hệ kinh doanh có vương quốc này đã ko còn nữa, hay xung đột quân sự và bệnh tật đã kết thúc nền văn hóa này. Nguyên cớ quyết định cho sự suy tàn vẫn chưa được giảng giải rõ ràng. Giáo sư Amos Nur và đồng nghiệp Prasad, lúc xem xét lịch sử địa chấn, đã nhận thấy sở hữu những trận động đất tàn khốc đổ xuống vùng ven biển gần biên giới giữa Ấn Độ và Pakistan. Theo fake thuyết của họ, một hoặc nhiều chấn động lớn với thể đã khiến cho vỏ trái đất chuyển động, kéo theo việc chặn dòng chảy của một con sông lớn trong vùng. Nền cung cấp nông nghiệp bị phá hủy, những trận lụt hiểm nguy xảy ra và rốt cuộc vùi lấp những đô thị dưới bùn lầy.

Các tường thành của văn hóa Harappa. (Ảnh: Globalheritagefund)

Và nền văn minh Maya

Maya là nền văn minh cổ đặc sắc bên cạnh nền văn minh Andes, được xây dựng bởi người Maya, 1 bộ tộc thổ dân các nước khu vực châu Mỹ từ năm một.000 trước Công nguyên. Nền văn minh Maya đạt 1 trình độ cao chẳng những về lĩnh vực xây dựng nhà nước mà còn phát triển tinh quái cả lĩnh vực kiến trúc, toán học, thiên văn học và tính toán thời kì. Các di tích khảo cổ học đã chứng minh người Maya đã tăng trưởng định nghĩa “số 0” vào năm 357, sớm hơn châu Âu khoảng sắp 900 năm, xác định chuẩn xác độ dài của 1 năm, thời kì địa cầu quay hết một nói quanh nói quẩn mặt trời, chuẩn xác hơn hầu hết lịch được châu Âu sử dụng vào thời đó. Tuy nhiên, tín ngưỡng của người Maya cũng rất đặc thù vì sở hữu sự phối hợp giữa lễ thức mang những chu kỳ của vũ trụ.

Hình minh họa bộ lịch Tzolk'in của người Maya. (Ảnh: yucatanadventure)

Cộng chung số mệnh sở hữu thành Troy và văn minh Harappa, 2 thị thành Quirigua(Đông Guatemala ngày nay) và Benque Viejo, vốn là trọng điểm văn hóa của người Maya trong quá trình đỉnh cao, đột ngột biến mất vào cuối thế kỷ thứ 9 trước Công nguyên. Phổ thông nhà sử học trên toàn cầu cho rằng sự biến mất này là hậu quả của các cuộc đấu liên hồi, ban sơ là ngay trong bộ tộc của người Maya nhằm giành giật quyền lực và sau đấy là của người Maya chống lại sự xâm lược sở hữu tên đế quốc Tây Ban Nha. Nhưng kết quả nghiên cứu của nhà địa - vật lý Robert Kovach lại cho chúng ta 1 xuất xứ hủy diệt khác: một trận động đất kinh hồn.

Nền văn minh Chan Chan

Theo những tài liệu nghiên cứu, nền văn minh Chan Chan khởi nguồn trong khoảng năm 850 trước Công nguyên và trải qua thời kỳ cực hưng thịnh trong các năm đầu thế kỷ 15.

Nền văn minh Chan Chan

Bên cạnh đó, nền văn minh này đã bị lụi tàn khi đế chế Inca xâm lăng. Ngày nay nhân dòng vẫn trầm trồ trước những tàn dư của nền văn minh Chan Chan như những hình vẽ đồ sộ, kỳ dị trên cao nguyên Nazca.

Người ta đưa ra hồ hết nhái thuyết quanh đó những hình vẽ. Phổ quát người tin rằng các hình vẽ kỳ dị ấy là cách thức để người xưa giao thông mang sinh vật ngoài hành tinh.

Những cơn phản ứng của hành tinh vốn là nguồn gốc của đổ nát nhưng đến nay, đây còn được xác định là căn do dẫn đến sự mất tích bí mật của phổ quát nền văn minh trong lịch sử loài người.

Nền văn minh thung lũng Indus, Pakistan

Nền văn minh thung lũng Indus là 1 trong các kỳ quan kiến trúc vĩ đại nhất do con người thông minh ra trong thế giới cổ đại (được biết đến với mức độ ảnh hưởng như là nền văn minh Harappan). Đây là 1 trong những thành phố lớn nhất trên lục địa.

Nền văn minh thung lũng Indus, Pakistan

Nằm ở vị trí Pakistan ngày nay, nền văn minh thung lũng Indus phát triển mạnh cách đây 4.500 năm và sau đó bị lãng quên cho tới khi di tích được khai quật vào những năm 1920.

Có các khoa học tinh tướng và tiên tiến, nền văn minh này nổi bật sở hữu hệ thống vệ sinh môi trường thành thị cũng như bằng chứng về trình độ đáng ngạc nhiên trong khoa học, toán học và thậm chí là nha khoa.

Vào khoảng năm 1500 trước Công nguyên, nền văn minh thung lũng Indus hầu như đã bị lãng quên, với thể là sau cuộc xâm lăng của những bộ tộc Ấn-Âu hay sự sụp đổ trong nông nghiệp do biến đổi khí hậu.

Đế chế Khmer, Campuchia

Là 1 trong những đế quốc hùng mạnh nhất khu vực Đông Nam Á, nên nền văn minh Khmer ảnh hưởng từ đất nước Campuchia hiện tại cho tới Lào, Thái Lan, Việt Nam, Myanmar và Malaysia. Bây giờ, nó được biết đến với tên gọi Angkor.

Ngoài các di tích khắc trên đá thì ko có bất kỳ chứng tích bằng văn bản nào tồn tại, vì vậy hiểu biết của chúng ta về nền văn minh cổ đại này chỉ được chắp ghép từ các khảo sát khảo cổ học, phù điêu trên bức tường trong các ngôi đền và các tài liệu bên ngoài bao gồm cả tài liệu của Trung Quốc.

Đế chế Khmer, Campuchia

Người Khmer vận dụng cả Ấn Độ giáo lẫn Phật giáo vào xây dựng các ngôi đền, tòa tháp và các cấu trúc phức tạp khác như Angkor Wat chỉ để thờ thần Vishnu.

Những cuộc xâm chiếm của kẻ thù, tử vong do bệnh dịch hạch, các vấn đề về điều hành nguồn nước tác động đến nông nghiệp và xung đột về quyền lực giữa những gia đình trong hoàng phái sở hữu thể là nguồn gốc dẫn đến sự tàn lụi của đế chế này.

Anasazi, New Mexico, Mỹ

"Anasazi" là tên tiên tiến của người dân Pueblo cổ đại, những người dân sống ở khu vực "Ngã tư" (Four Corners) của Đông Nam Hoa Kỳ tại tuyến phố giao nhau của các tiểu bang Utah, Arizona, New Mexico và Colorado.

Nền văn minh của họ xuất hiện vào khoảng thế kỷ thứ 12 trước Công nguyên, và vẫn còn được biết đến có những cấu trúc bằng đá và gạch xây dựng dọc theo các vách đá bao gồm Cliff Palace trong Công viên đất nước Mesa Verde, các tàn tích của Nhà Trắng (White House Ruins) và Pueblo Bonito tại mép phía Bắc của Chaco Canyon. Kiến trúc này được phát triển thành chung cư nhiều tầng mà thường chỉ với thể đi vào bằng dây thừng hoặc thang.

Anasazi, New Mexico, Mỹ

Người Pueblo cổ đại không cố định phải "biến mất", ngoài ra, họ đã từ bỏ quê hương của mình vì những lý do mà đến nay vẫn chưa sở hữu lời giải đáp. Phổ thông chuyên gia cũng như các người Pueblo tiên tiến – những người coi người Pueblo cổ đại như tiên tổ của mình tin rằng nạn phá rừng và hạn hán đã gây ra xung đột nội bộ và chiến tranh đã làm người Pueblo rời bỏ quê hương.

Nền văn minh Olmec, Mexico

Veracruz và Tabasco ở vùng đất rẻ nhiệt đới phía nam miền trung Mexico đã từng là 1 nền văn minh tăng trưởng tiền Columbia - nơi xây dựng nên các thủ phủ đồ sộ đáng kinh ngạc, nơi diễn ra các cuộc đổ máu và sự hy sinh của con người, nơi phát minh ra định nghĩa về số không và về căn bản đặt nền móngcho mọi nền văn hóa Trung Mỹ.

Nền văn minh Olmec, Mexico

Nền văn minh Olmec thậm chí với thể là nền văn minh đầu tiên tại Tây bán cầu đã vững mạnh hệ thống chữ viết, và sở hữu thể là đã phát minh ra cả la bàn và lịch Trung Mỹ. Với niên đại khoảng 1.500 năm trước Công nguyên, nền văn minh Olmec đã không được phát hiện bởi các sử gia cho tới giữa thế kỷ 19. Sự biến mất của nó được cho là do những thay đổi môi trường gây ra bởi các vụ phun trào núi lửa, địa chấn hoặc với thể là do sự suy yếu về nông nghiệp.

Đế chế Aksumite, Ethiopia

Một đế chế có hoạt động thương nghiệp chính yếu có đế chế La Mã và Ấn Độ cổ là Đế chế Aksumite - còn được gọi là Vương quốc Aksum hoặc Axum - thống trị các nước ở Tây Bắc Châu Phi bao gồm cả nước Ethiopia từ thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên.

Đế chế Aksumite, Ethiopia

Từng được cho là quê hương của nữ hoàng Sheba, đế quốc Aksumite sở hữu thể là 1 nước bản địa vững mạnh hùng mạnh của châu Phi bao gồm đông đảo Eritrea hiện giờ, miền Bắc Ethiopia, Yemen, miền Nam A-rập Xê-út và miền bắc Sudan.

Đế chế đã có bảng chữ chiếc riêng của mình và xây dựng nên các bia tưởng vọng khổng lồ. Đây là đế chế trước nhất chuyển đổi sang công giáo. Sự biến mất của đế chế này được cho là do bị cô lập về kinh tế lúc mở rộng sang Hồi giáo, do bị xâm lược, hoặc biến đổi khí hậu khiến đổi thay mô phỏng mẫu lũ của sông Nile.

Nền văn minh Minoans, đảo Crete

Được đặt theo tên của vua Minos huyền thoại, nền văn minh Minoan của đảo Crete được tái phát hiện vào đầu thế kỷ 20, và tính từ lúc đó đã phát hiện thêm ra những mảnh ghép hấp dẫn của một nền văn minh cổ đại bắt đầu tăng trưởng mạnh trong khoảng hơn 7.000 năm trước đây. Đỉnh cao của nó vào khoảng năm 1600 trước Công nguyên.

Nền văn minh Minoans, đảo Crete

Là một trong những trọng tâm thương nghiệp xuất hiện vào khoảng năm 2700 trước Công nguyên, và được cho là nền văn minh hiện đại mang các cung điện hoa lệ được vun đắp lại phổ quát lần sau hàng loạt thiên tai (có thể là động đất và núi lửa Thera phun trào).

Một trong những cung điện đó là cung điện Knossos, "mê cung" gắn liền mang truyền thuyết về vua Minos, và hiện nay là 1 địa điểm khảo cổ lớn lôi kéo khách du hý. Nhưng vào khoảng năm 1450 trước Công nguyên, một thảm họa đã làm nền văn minh Minoans không thể bình phục và sụp đổ.

Nền văn minh Cucuteni - Trypillian, Ukraine & Romania

Các khu định cư to nhất ở Châu Âu quá trình đồ đá mới được xây dựng bởi những người Cucuteni Trypillian của Ukraine, Romania và Moldova hiện giờ. Nền văn minh bí ẩn này tăng trưởng mạnh vào giữa năm 5500 trước Công nguyên và năm 2750 trước Công nguyên có đặc thù là khiến cho gốm và lề thói kỳ lạ cứ sau 60 đến 80 năm lại đốt làng của mình.

Nền văn minh Cucuteni - Trypillian, Ukraine & Romania

Những ngôi làng sau đấy được vun đắp lại trên đống tro tàn của ngôi làng cũ. Khoảng 3.000 địa điểm khảo cổ về Cucuteni - Trypillian đã được xác định. Giống như phổ biến nền văn minh khác, nền văn minh Cucuteni - Trypillian sở hữu thể đã bị xóa sổ bởi biến đổi khí hậu, nhưng với kém chất lượng thuyết khác cho rằng họ dần dần hòa lẫn mang những nhóm dân tộc khác cho đến khi nền văn hóa riêng của họ biến mất.

Nền văn minh của người Nabatean, Jordan

Nền văn minh Nabatean cổ đại ngụ tại miền Nam Jordan, Canaan và phía Bắc Arabia từ thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, khi mà các người du mục Nabatean nói tiếng Aramaic khởi đầu di trú khỏi Ả Rập.

Những di tích về họ được khắc vào những tảng sa thạch trên những ngọn núi của Jordan, và được nhớ tới có khoa học thủy lợi. Việc điều hành hệ thống phức tạp những đập nước, kênh rạch và hồ đựng đã giúp họ mở rộng và lớn mạnh mạnh trong 1 khu vực sa mạc khô cằn.

Nền văn minh của người Nabatean, Jordan

Họ đã bị xâm lược bởi các người La Mã vào năm 65 trước Công nguyên và mất quyền làm chủ quốc gia vào năm 106 sau Công nguyên. Sau ấy, đổi tên thành vương quốc Arabia Petrea.

Vào khoảng thế kỷ thứ 4 sau Công nguyên, người Nabateans đã rời bỏ Petra mà đến nay vẫn chưa tậu được lý do chuẩn xác làm họ ra đi. Người ta tin rằng, sau nhiều thế kỷ bị người nước ngoài cầm quyền, nền văn minh Nabatean đã bị tàn lụi do những đội ngũ dân cày người Hy Lạp rút cuộc đã chuyển đổi sang đạo thiên chúa trước lúc đất đai của họ bị thu giữ hoàn toàn bởi các kẻ xâm lược người Ả Rập.

Cahokia, Illinois, Mỹ

Rất ít người Mỹ nhìn thấy rằng với tàn dư của một nền văn minh cổ đại biến mất ngay tại Mỹ - ở Illinois, ngay bên kia sông Mississippi, từ St Louis, Missouri.

Ngọn núi Cahokia là phần lớn các gì còn lại của 1 nền văn minh bản địa của người Mississippi. Các cư dân của Cahokia ko lưu giữ lại văn bản mà bảo quản di sản toàn cầu này bằng các mô đất nhân tạo phủ đầy cỏ cũng như bằng đồ gốm và những đồ chế tạo khác.

Cahokia, Illinois, Mỹ

Cahokia đã từng là trung tâm tỉnh thành lớn nhất phía Bắc Trung Mỹ trong số các thành phố lớn của Mexico và mang thể đã từng là nơi cư ngụ của khoảng 40.000 người vào năm 1250. Cahokia đã bị xóa sổ khoảng 100 năm trước khi người châu Âu tới Bắc Mỹ, có thể do những yếu tố môi trường hoặc do các cuộc xâm lược của các dân tộc khác.

Nền văn minh Mycenae, Hy Lạp

Ko giống như người Minoan, người Mycenae ko tăng trưởng mạnh về thương mại. Đỉnh cao của nền văn minh này là vào khoảng thời gian nền văn minh Minoan biến mất.

Nền văn minh Mycenaean đã từng phải chịu chứa sự thống trị trong 5 thế kỷ trước khi biến mất vào khoảng năm 1100 trước Công nguyên.

Nền văn minh Mycenae, Hy Lạp

Theo huyền thoại Hy Lạp, Mycenae đã đánh bại thành Troy thần thoại. Các đồ tạo tác của đế chế này đã được tìm thấy ở vùng đất Ireland xa xăm.

Trong thực tế, nền văn minh mang sự hùng mạnh về cả văn hóa lẫn kinh tế này đã bỏ lại đằng sau sự sung túc về kiến trúc, nghệ thuật và đồ chế tạo. Điều gì đã xảy ra sở hữu để chế Mycenae? Mang thể là do thiên tai, nhưng phần lớn những chuyên gia tin rằng ấy có thể là do các kẻ xâm lược nước ngoài hay là do xung đột nội bộ đã dẫn tới sự biến mất của đế chế.

Nền văn minh Moche, Peru

Nền văn minh Moche đã phát triển một phố hội nông nghiệp xuất sắc mang những cung điện, kim tự tháp và các kênh mương tưới tiêu phức tạp trên bờ biển phía Bắc của Peru vào khoảng từ năm 100 đến năm 800.

Mặc dù họ không có tài liệu lưu giữ bằng văn bản nhưng đã để lại một đôi manh mối về lịch sử của họ. Đấy là các món đồ gốm hết sức chi tiết, tinh xảo và những Công trình kiến trúc hoành tráng.

Nền văn minh Moche, Peru

Vào năm 2006, 1 căn phòng của người Moche đã được phát hiện và dường như căn phòng này đã được tiêu dùng để lưu giữ hài cốt của con người.

Có phần lớn fake thuyết được đưa ra xoay quành lý do vì sao nền văn minh Moche lại biến mất, nhưng lời giải thích phổ thông nhất là do ảnh hưởng của El Nino, một mô phỏng thời tiết khắc nghiệt mang đặc điểm xen kẽ thời kì lũ lụt và hạn hán khắc nghiệt.

Nền văn minh Clovis, Bắc Mỹ

Rất ít người biết về người Clovis, 1 tộc người Ấn Độ thời tiền sử được cho là các cư dân trước nhất của Bắc Mỹ.

Các đồ chế tạo, xương và lưỡi dao bằng đá là những mối manh độc nhất cho rằng nền văn minh này đã từng còn đó.

Nền văn minh Clovis, Bắc Mỹ

Trong 30 năm qua, các tàn tích về hoạt động của con người cổ đại đã được phát hiện, nhưng lý do họ biến mất vẫn còn trong bí ẩn. 1 Số suy đoán cho rằng người Clovis đã săn bắn quá nhiều làm cho tác động tới nguồn phân phối thực phẩm của họ, hoặc do sự đổi thay khí hậu, bệnh tật và thú dữ đã lấy đi nguồn thực phẩm của họ.

Những người khác tin rằng người Clovis ko hoàn toàn biến mất, mà chỉ đơn giản phân tán vào những bộ lạc người Mỹ bản địa.