Từng được dùng từ lâu trong y học cũng như giải trí, thuật thôi miên - một trong các bí ẩn nặng nhất của con người - đang dần được giải mã nhờ nghiên cứu của những nhà khoa học Mỹ.
Từ thế kỷ 18, người ta đã xuất hiện ra rằng trí não có khả năng bị ám thị điều khiển để sai khiến cá thể người. Tuy nhiên sau hàng thế kỷ dùng thôi miên để gây tê và chữa trị cho người bệnh, người ta vẫn chưa khả năng trả lời liệu đó chỉ là sự tuân theo ám thị của nhà thôi miên, hay là một dạng tập trung tương đối cao độ khi môi trường ở quanh đã ra khỏi ý nghĩ của người được thôi miên? Những nghiên cứu gần đây đã giải mã được phần nào cơ chế ảnh hưởng của thôi miên lên nhận thức của con người, dẫn tới việc người bị thôi miên hành động theo ám thị.
10-15% người lớn khá dễ bị thôi miên, so với tỉ lệ 80-85% ở các trẻ dưới 12 tuổi.
Trong những thí nghiệm mới của mình, Michael Posner - Giáo sư thần kinh học tại Đại học Oregon (Mỹ) - và các đồng sự đã ghi lại những thay đổi trong quá trình chữa bệnh thông tin của não người. Thường thì thông tin mà cá thể người nhận được sẽ được chuyển đến vùng cảm giác sơ cấp trong não, để từ đó lại được chuyển lên các khu vực chức năng rất cao hơn, nơi diễn dịch thông tin. Kết quả nghiên cứu cho nhận thấy, điều đáng ngạc nhiên là lượng thông tin chuyển xuống khá nhiều gấp 10 lần lượng thông tin chuyển lên, cũng có nghĩa là những gì con người nhìn, nghe cho rằng và tin vào là căn cứ trên quá trình chữa bệnh thông tin từ trên xuống. Các dữ liệu ở mức chữa trị sơ cấp có khả năng bị ghi đè lên căn cứ vào những kết quả diễn dịch thông tin của trung tâm chữa trị thông tin cao nhất. Mô hình chữa trị thông tin này cũng giải thích nguyên nhân thôi miên, với bản chất là tạo ra một quá trình chữa bệnh thông tin từ trên xuống, có thể tạo nên ám thị mạnh mẽ.
Theo kết quả nghiên cứu tiến hành trong hàng chục năm của tiến sĩ David Spiegel - nhà tâm lý học tại Đại học Stanford, 10-15% người nghiêm trọng rất dễ bị thôi miên, so với tỉ lệ 80-85% ở những trẻ dưới 12 tuổi, lứa tuổi mà chu trình khắc phục từ trên xuống chưa hoàn chỉnh; trong khi đó khoảng 20% người nặng rất khó bị thôi miên.
Tiến sĩ Amir Raz - Giáo sư thần kinh học tại Đại học Columbia - lại nghiên cứu tác dụng của thôi miên bằng phương pháp dùng bài test Stroop. Ông cho 16 người, trong đó một nửa là các người khá dễ, nửa kia là các người rất khó bị thôi miên, nhìn các chữ cái ghi tên những màu thế nhưng lại có màu trái ngược với nghĩa của chúng. Sau khi ám thị cho họ rằng đó là các từ tiếng nước ngoài mà họ không hiểu, ông yêu cầu họ ấn vào nút chỉ màu thật của chữ cái. Ờ những người dễ bị thôi miên, hiệu ứng Stroop (người hiểu chữ có phản xạ phải đọc trước khi ấn nút nên mất thời gian giải quyết sự xung đột thông tin) không còn, họ có khả năng chỉ ra màu ngay lập tức. Còn với những người khó bị thôi miên, hiệu ứng Stroop thắng thế, khiến họ chậm hơn.
Kết quả scan não của hai nhóm được so sánh với nhau đã cho cho rằng sự khác biệt. Trong nhóm dễ bị thôi miên, khu vực thị giác trong não thường mã hóa những chữ cái hiển thị và khu vực não chuyên dò tìm các xung đột thông tin đã không hoạt động. Quá trình chữa bệnh thông tin từ trên xuống đã áp đảo việc xử lý của não (đọc và chữa bệnh thông tin trái ngược nhau) theo đúng trình tự từ dưới lên, thế nhưng chủ yếu xác điều đó xảy ra như thế nào vẫn còn là điều bí ẩn.
Một số nghiên cứu gần đây từ những hình ảnh của não cũng chỉ ra cơ chế tương tự. Theo tiến sĩ Stephen Kosslyn - nhà thần kinh học tại Đại học Harvard, con người nghĩ rằng các hình ảnh, âm thanh từ thế giới bên ngoài tạo ra sự thật, tuy nhiên não lại xây dựng ngân hàng dữ liệu của nó căn cứ trên kinh nghiệm từ quá khứ. Sự thú vị của thôi miên là ở chỗ nó tạo ra thông tin sai lệch. "Chúng ta tưởng tượng ra điều gì đó khác biệt, và nó trở thành 'sự thật'" - Spiegel nói.
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét